Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocukluk çağının en sık görülen psikiyatrik bozukluğudur. DEHB, okul öncesi çocuklarda başlayıp erişkinlikte de devam edebilen, sürekli hareket halinde olan, ayaklarını sallayan, nedensiz yere başkalarını dürten, sırası gelmeden konuşan ve yerinde duramayan çocuk genellikle hiperaktif olarak tanımlanır. Bu çocuklar, genellikle yaptıkları işe belirli süre odaklanmada da zorluk yaşarlar. DEHB’nin tanısı aşırı ve sürekli vakalarda konulmalıdır.
Görülme Sıklığı ?
Toplumda görülme sıklığı %5-7 gibi çok yüksek orandadır, çocuklukta başlayıp %60-70 oranında, yetişkinlikte de devam edebilen bir rahatsızlıktır.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun 3 temel belirtisi
>Dikkat eksikliği
>Aşırı hareketlili
>Dürtüsellik
Dikkat Eksikliği:
- Dikkat eksikliği, dikkat süresinin ve yoğunluğunun bireyin yaşına göre olması gerekenden az olmasıdır. Dikkatin belirli bir noktaya toplanamaması ve kolayca dağılması, dağınıklık, unutkanlık, eşyaları kaybetme gibi belirtilerle kendini gösterir. Verilen komutları izlemede güçlük çeker. Organizasyon sorunu yaşar, yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır ya da bu işleri yapmaktan hoşlanmaz, günlük işlerini unutur.
Aşırı Hareketlilik:
- Aşırı hareketlilik (hiperaktivite) bireyin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayacak biçimde hareketli olmasıdı Uzun süre yerinde oturamama, otururken elin ayağın kıpır kıpır olması, çoğu zaman hareket halinde olma, çok konuşma gibi belirtilerle kendini gösterir.
Amerikan Psikiyatri Birliği’nce Tanımlanan Hiperaktivite Ölçütleri:
> Eli ayağı kıpır kıpırdır,
>Oturduğu yerde durmaz
>Gereksiz yere sağa sola koşturur, eşyalara tırmanır,
>Sakince oynamakta zorlanır,
>Sürekli hareket eder ya da sanki motor takılmış gibidir.
>Çok konuşur.
Dürtüsellik:
Dürtüsellik genel olarak bireyin kendini kontrol edebilmesinde sorun olmasıdır.Acelecilik, istekleri erteleyememe, söz kesme, düşündüğünü hemen yapma, aklına geleni o anda söyleme, sırasını beklemekte güçlük çekme gibi belirtilerle kendini gösterir.
Nedenleri?
>DEHB, anne-babaların veya öğretmenlerin tutum hatalarından kaynaklanmaz.
>DEHB genetik nedenli, nörobiyolojik bir hastalıktır.
>Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı almış olan çocukların %30-40’ının akrabalarında da aynı problem görülmektedir. Bu da kalıtsal faktörlerin önemini göstermektedir.
>Ancak kalıtsal etkenler dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğun ortaya çıkışını tek başına açıklayamaz
>Alkol kötüye kullanımı
>İlaç kötüye kullanımı
>Annenin kötü beslenmesi
>Kimyasal zehirler (kurşun, civa)
>Zor doğum, doğum sırasında ya da sonrasında beynin oksijensiz kalması
>Enfeksiyonlar
>Demir eksikliği anemisi
>Kimyasal zehirler
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun Tedavisi
>İlaç tedavisiyle
>Bilişsel-davranışçı terapiler
>Özel eğitim
